Overthinking Nedir? Fazla Düşünmenin Zararları ve Çözüm Yolları

Hepimizin zaman zaman aklı bir türlü durmayan, aynı düşünceler üzerinde defalarca dönen anları olmuştur. Bu durumun adı overthinking, yani aşırı düşünme. Ben de uzun zamandır bu sıkıntıyı yaşıyorum ve araştırdıkça aslında birçok insanın benzer problemlerle karşılaştığını gördüm. O yüzden seninle bu konuyu çok samimi ve sade bir dille paylaşmak istedim.

Overthinking Nedir?

Overthinking, yani aşırı düşünme, bir konu ya da durum hakkında gereğinden fazla, hatta bazen kontrolümüzün dışına çıkarak düşünmek demek. Bu, sadece karar verirken zorlanmak değil; geçmişte yaşanmış olayları tekrar tekrar zihinde oynatmak, gelecekle ilgili olumsuz senaryolar kurmak anlamına da geliyor.
Mesela, bir arkadaşın sana cevap vermediğinde, “Acaba ne düşündü, ben ne yaptım?” diye durmadan kafanı yormak overthinking örneği. Ya da iş yerinde vereceğin kararın sonuçlarını zihninde sürekli karartmak…

Bu gönderiyi Instagram'da gör

BidoluYeşil (@bidoluyesil)'in paylaştığı bir gönderi

Fazla Düşünmenin Zararları

İlk başta belki düşünmek iyi gelir, “Her şeyi iyice analiz edeyim” dersin. Ancak aşırı düşünme zamanla hem ruhuna hem bedenine zarar verir:

• Uyku problemleri: Zihnindeki düşünceler gece seni rahat bırakmaz, uykuya dalmak zorlaşır.
• Artan stres ve anksiyete: Sürekli endişe hali, vücudunda stres hormonlarının yükselmesine yol açar.
• Odaklanma sorunları: Günlük işlerini yaparken dikkatin kolayca dağılır, konsantrasyonun düşer.
• Hayattan keyif alamama: Sürekli olumsuz senaryolarla yaşamak, mutlu anlarını gölgeleyecek ve seni yıpratacaktır.

Ayrıca, aşırı düşünme karar verme sürecini uzatır ve bazen harekete geçmeni engeller. Oysa bazen en küçük adım bile büyük fark yaratır.

İslam’da Overthinking ve Vesvese

İslam dini, insanın kalbini ve zihnini gereksiz yere yormamasını öğütler. Burada overthinking, yani aşırı düşünme ile “vesvese” kavramı arasında yakın bir ilişki vardır. Vesvese, insanın kalbine giren şüphe ve kötü düşüncelerdir ki bu, iman üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v) de müminin kalbinde gereksiz şüphe ve endişe taşımaması gerektiğini, Allah’a tevekkül etmenin huzura giden yol olduğunu vurgulamıştır. Yani İslam’da, aşırı düşünmek ve sürekli kaygı içinde olmak hoş karşılanmaz; kalbin sakinliği, tevekkül ve sabır öne çıkar.

Overthinking’den Kurtulmanın Yolları

Eğer bu durum seni de yoruyorsa, üzülme! Aşırı düşünmeden kurtulmak için yapabileceğin basit ama etkili yöntemler var:

1. Düşüncelerini yazıya dök: Kafandaki karmaşayı azaltmanın en iyi yollarından biri, onları kağıda veya telefona yazmak. Yazarken düşüncelerin somutlaşır ve kontrolü tekrar eline alırsın.
2. Zaman sınırı koy: Kendine “Bu konu hakkında 10 dakika düşüneceğim, sonra bırakacağım” gibi kurallar koy. Bu, zihnini aşırı meşgul etmekten korur.
3. Şimdiki ana odaklan: Nefes egzersizleri yapabilir, ibadet yapabilir, meditasyon deneyebilir veya kısa yürüyüşlere çıkabilirsin. Bunlar zihnini sakinleştirir.
4. Harekete geç: Düşünmek yerine küçük bir adım at. Mesela sevdiğin bir aktiviteye başla, spor yap veya sosyal bir şeyler planla. Bu, zihnini dağıtır ve aşırı düşünmeyi kırar.
5. Dikkatini dağıt: Hobiler, müzik, kitap okumak ya da arkadaşlarla vakit geçirmek iyi gelir. Olumsuz döngüden çıkmak için yeni deneyimler yaşa.

Sonuç olarak

Overthinking, modern hayatın stresleriyle birlikte sıkça karşılaştığımız, bazen fark etmeden içine düştüğümüz bir durum. Ama bilinçli adımlarla, küçük pratiklerle bu zihinsel tuzaktan kurtulmak mümkün. Kendine karşı nazik ol, kalbini yormaktan vazgeç ve hayatın tadını çıkar!