Balat’ın Haliç kıyısında yükselen Sveti Stefan Bulgar Kilisesi, halk arasında bilinen adıyla Demir Kilise, hem mimarisiyle hem de tarihiyle İstanbul’un en özel yapılarından biridir. Dünyada tamamen dökme demirden inşa edilen tek kilise olması, burayı sadece bir ibadethane değil aynı zamanda eşsiz bir kültür mirası haline getiriyor.
Mini Bilgi: 2018 yılında kapsamlı bir restorasyondan geçen Sveti Stefan Kilisesi, günümüzde yeniden ibadete açılmıştır ve Balat gezilecek yerler listesinde mutlaka yer alır.
Sveti Stefan (Demir) Kilisesi’nin Hikâyesi
Osmanlı döneminde Bulgarlar, Rum Milleti topluluğuna bağlı oldukları için uzun yıllar boyunca Fener Rum Patrikhanesi’nin kiliselerinde ibadet ediyordu. Ancak 19. yüzyılda yükselen Bulgar milliyetçi hareketi, ayrı bir Bulgar kimliği ve dini yapılanma ihtiyacını gündeme taşıdı. Rum Patrikhanesi’ni daha çok “Yunan kurumu” olarak gören Bulgarlar, kendi kiliselerine sahip olmayı talep ettiler. Bu çabalar sonucunda, 1870 yılında Sultan Abdülaziz’in fermanıyla Bulgar Eksarhlığı resmen tanındı.
Balat’ta bulunan ilk ahşap Bulgar kilisesi bir yangında zarar görünce yerine daha büyük ve görkemli bir yapı yapılmasına karar verildi. Zemin koşullarının zayıflığı nedeniyle klasik betonarme yerine demir konstrüksiyon tercih edildi. Projenin mimarı, Osmanlı Ermeni mimar Hovsep Aznavour’du.
Prefabrik parçaların üretimi için uluslararası bir yarışma düzenlendi ve bu işi Avusturyalı R. Ph. Waagner firması kazandı. Yaklaşık 500 ton ağırlığındaki dökme demir elemanlar 1893–1896 yılları arasında Viyana’da üretildi. Parçalar, Tuna Nehri ve Karadeniz üzerinden gemilerle İstanbul’a getirildi.
Sadece bir buçuk yıl süren montajın ardından kilise 1898’de tamamlandı ve 8 Eylül’de Exarch Joseph tarafından ibadete açıldı. Yapının ana iskeleti çelikten, kaplamaları ise metal levhalardan oluşuyordu. Tüm parçalar somun, cıvata ve perçinlerle birleştirildi.
Mimari açıdan Neo-Gotik ve Neo-Barok üsluplarının birleşimi, demirden yapılmış bir ibadethaneyi hem zarif hem de kalıcı kıldı. Bu yönüyle Sveti Stefan (Demir) Kilisesi, yalnızca Bulgar cemaatinin değil, aynı zamanda İstanbul’un çok kültürlü yapısının da simgelerinden biri haline geldi.
olarak ziyaretçilerini büyülüyor.
Sveti Stefan (Demir) Kilisesi’nde Ne Yapılır?
- Eşsiz demir mimarisini yakından incelemek
- Balat’ta gezilecek yerler arasında yürüyüş rotasına dahil etmek
- İç mekânda sessizce oturup ışık oyunlarını izlemek
- Dışarıda, Haliç manzarası eşliğinde fotoğraf çekmek
📸 Fotoğraf Noktası
Kilisenin Haliç’e bakan cephesi, özellikle gün batımında en iyi kareleri sunar.
📷 Çekim Tüyosu: Sabah erken saatlerde ışık cepheyi doğrudan aydınlattığı için net detaylar yakalayabilirsin. Akşamüstü ise altın saat ışığı kilisenin gövdesinde sıcak bir ton oluşturur.
📱 Instagram İçin: Hafif kontrast ve sıcak ton filtreleriyle yapının detaylarını ön plana çıkarabilirsin. Mavi gökyüzüyle zıtlık yakalamak için HDR modu da iyi sonuç verir.
Ekstra Görsel Önerisi:
- İç mekândaki vitray pencereler
- Demirden yapılmış detaylı sütun başlıkları
- Haliç manzarasına açılan kapı önü
Sveti Stefan (Demir) Kilisesi’ne Nasıl Gidilir?
- Toplu Taşıma ile: Eminönü veya Karaköy’den Balat yönüne giden otobüslerle ulaşabilirsin. En yakın durak Balat. Ayrıca T5 Tramvay hattının Balat durağı da merdivenlere birkaç dakikalık yürüme mesafesindedir.
- Özel Araç ile: Haliç kıyısı üzerinden Balat sahil yolunu takip ederek ulaşım mümkündür. Çevrede otopark alanları sınırlıdır.
- Yürüyerek: Fener’den Balat sahiline doğru kısa bir yürüyüşle kiliseye ulaşabilirsin.
👉 Güncel toplu taşıma saatleri için iett.istanbul adresini kontrol etmeyi unutma.
Bonus / Gizli Nokta
Kilisenin hemen yakınında yer alan Fener Rum Patrikhanesi de tarih ve kültür meraklıları için görülmesi gereken önemli bir duraktır. Aynı rotada ikisini birlikte gezmek İstanbul’un çok kültürlü yapısını daha iyi anlamanı sağlar.
Sveti Stefan (Demir) Kilisesi Konum Bilgisi
Diğer Yazılar
Ahrida Sinagogu: Balat’ın En Eski ve En Büyük Sinagogu
Yanbol Sinagogu: Balat’ın Yahudi Kültüründen İzler
Henüz Yorum Yapılmamış. İlk Yorum Yapan Sen Ol.